घटे मतदाता, बढे उम्मेदवार !

२०६४ मा सम्पन्न संविधानसभा निर्वाचनमा दोलखामा ३३ जना उम्मेदवार चुनावी मैदानमा थिए । मूख्य ३ दलसहित ११ दलले जिल्लाको दुवै क्षेत्रमा उम्मेदवारी दिएका थिए। जम्मा उम्मेदवारी दिने दलको संख्या १४ रहेको थियो । क्षेत्र नं. १ मा ३ जना र २ मा ५ जनाले स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएका थिए। २०७० मा यो संख्या ४६ पुगेको छ। विगतको ७ वर्षको अवधिमा जिल्लामा मतदाता बढ्नुभन्दा घटेका छन । उम्मेदवारहरु भने वढेका छन।

अघिल्लो पटक एक क्षेत्रमा खसेको भन्दा धेरै मतसंख्या यसपटक घटेको छ । २०६४ को निर्वाचनमा जिल्लाको क्षेत्र नं १ मा ५२ हजार ३ सय ६८ मत खसेको थियो भने २ मा ४४ हजार ४ सय ८५ मत खसेको थियो । यसपटकको निर्वाचनमा क्षेत्र नं. १ मा ५५ हजार १ सय ६८ मतदाता रहेका छन भने क्षेत्र नं. २ मा ५५ हजार १ सय ९३ जनाले मत खसाल्न पाँउछन। 

२०६४ मा १ उम्मेदवारका लागि ५ हजार २८ मत भागमा परेको थियो। यसपटक १ उम्मेदवारका भागमा २ हजार ३ सय ६३ मत पर्छ।

जिल्ला निर्वाचन कार्यालय दोलखाले उपलब्ध गराएको तथ्याङ्क अनुसार अहिले जिल्लामा जम्मा १ लाख ११ हजार ६१ जनाले मतदान गर्न पाँउछन । २०६४ सालमा भएको संविधानसभाको निर्वाचनका भन्दा यो संख्या ५४ हजार ७ सय ६८ ले कम हो । अघिल्लो निर्वाचनमा जिल्लामा १ लाख ६५ हजार ९ सय २८ मतदाता थिए । यसमा ९६ हजार ८ सय ५३ जना मतदान प्रकृयामा सहभागि भए । कुल संख्याको ४१.६३ प्रतिशत (६९ हजार ७५ जना) मतदान प्रकृयामा सहभागि भएनन्।

जिल्लाका ५१ ओटै गाविस तथा नगरपालिकामा अघिल्लो चुनावको भन्दा भन्दा यसपटक मतदाताको संख्या कम छ । नगरपालिकामा २०६४ को भन्दा ५ हजार ४ सय ६ जना मतदाता कम छन । जिल्लाको सबैभन्दा धेरै मतदाता भएको गाविस जिरीको जम्मा मतदाताको संख्या ४ हजार ९ भन्दा नगरपालिकामा घटेको संख्या १ हजार ३ सय ९७ ले बढि छ । गाविसहरुमा सबैभन्दा धेरै डाँडाखर्क गाविसमा २०६४ मा ३ हजार सय ८८ मतदाता संख्या रहेकोमा अहिले १ हजार ७ सय ९० घटेर २ हजार १ सय ९८ मतदाता रहेका छन । जिल्लाको ओराङ गाविस कम मतदाता घटेको गाविस हो । २०६४ मा १ हजार ५ सय ४७ मतदाता रहेकोमा अहिले ३ सय ७९ घटेर गाविसमा जम्मा १हजार १ सय ६८ जनाले मतदान गर्न पाँउछन ।

कस्ता कस्ता उम्मेदवार 

दोलखामा आगामी संविधानसभाका लागि सबैभन्दा कान्छा उम्मेदवार पुन्यप्रसाद रिमाल हुन। क्षेत्र नं. १ बाट चुरेभावर राष्ट्रिय एकता पार्टीबाट उम्मेदवारी दिएका उनी जम्मा २५ वर्षका छन । त्यसैगरि राष्ट्रिय चुरेभावर पार्टीबाट उम्मेदवारी दिएका रामप्रसाद उपाध्याय सबैभन्दा धेरै उमेर खाएका उम्मेदवार हुन । उम्मेदवारी दिंदा उनको उमेर ६८ वर्ष पुगेको छ।

दोलखा क्षेत्र नं. १

दर्ता नं.	पार्टी	उम्मेदवारको नाम	ठेगना
1	स्वतन्त्र	बुद्धिमान शेर्पा	खारे ७
2	नेपाली कांग्रेस	जिपछिरिङ शेर्पा	श्यामा १ हाल २
3	संघिय गणतान्त्रिक समाजवादी पाटी	भक्त बहादुर थोकर	भेडपु ६
4	राष्ट्रिय यथार्थवादी पार्टी	नर बहादुर खडका	भिरकोट ९
5	स्वतन्त्र	मिङ्गुर शेर्पा	मार्बु ७
6	मंगोल नेशनल अर्गनाईजेशन	कर्ण ब जिरेल	जिरी
7	राप्रपा	बल ब केसी भण्डारी	कामनपा ६
8	नेकपा एमाले	पार्वत गुरुङ्ग	सुरी २
9	तराई मधेस सदभावना पार्टी	मोहन कुमार तामाङ्ग	गैरिमुदी ७
10	राप्रपा नेपाल	मोहन ब लामा	घ्याङ्ग ६
11	स्वतन्त्र	रेशमराजस्वराज रिमाल	नाम्दु ५
12	संघिय समाजवादी पाटी	भक्त बहादुर जिरेल	जिरी ८
13	स्वतन्त्र	गोविन्द व गुरुङ्ग	सुरी २
14	एनेकपा माओवादी	विशाल खडका	जुंगु ६
15	स्वतन्त्र	शम्भु पसाद फुयाल	शहरे ४
16	चुरेभावर राष्ट्रिय एकता पार्टी	पुण्य प्र रिमाल	नाम्दु ५
17	अखण्ड नेपाल पार्टी	हरिबोल बस्न्यात	भिनपा १३
18	स्वतन्त्र	पुष्कर कुमार अधिकारी	क्षेत्रपा ५
19	स्वतन्त्र	दिनेश कार्की	जुंगु ५
20	राष्टिय मधेस बहुजन समाजवादी पार्टी	ओम पसाद फुँयाल	च्यामा १
21	नेकपा माले	सुमन कुमार योगी	मेलुङ्ग ३
22	नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी	शिव ब श्रेष्ठ	क्षेत्रपा २

दोलखामा प्रमुख ३ दल एकिकृत नेकपा माओवादी, नेपाली कांग्रेस र नेकपा एमालेसहित १४ दलले दुवै क्षेत्रमा आफ्नो उम्मेदवारी दिएका छन । अघिल्लो संविधानसभाको निर्वाचनमा जिल्लामा प्रमुख तीन राजनैतिक दलसहित १० राजनैतिक दलले दुवै क्षेत्रमा आफ्नो उम्मेदवारी दिएका थिए । ठुला तिन दलमा सबैभन्दा कान्छा उम्मेदवार विशाल खड्का हुन । उनको उमेर ३२ वर्ष हो । एकिकृत नेकपा माओवादीका वागि उम्मेदवारका रुपमा चिनाएर दुवै क्षेत्रमा उम्मेदवारी दिएका रेशमराजस्वराज रिमालको उमेर पनि ३२ वर्ष हो । खड्काका प्रतिद्धन्दिहरु उनिभन्दा १३ वर्षको अन्तरले जेठा छन । क्षेत्र नं. १ का एमाले उम्मेदवार पार्वत गुरुङ्ग खड्का भन्दा १३ वर्ष जेठा ४५ वर्षका छन भने गुरुङ्गभन्दा नेपाली कांग्रेसका उम्मेदवार  जिपछिरिङ लामा वर्षले १३ नै जेठा ५८ वर्षका हुन । यसैगरि क्षेत्र नं. २ मा उम्मेदवारी दिएका ३ दलमध्ये माओवादी उम्मेदवार शंकर लामा सबैभन्दा कान्छा हुन । ५२ वर्षका उनका प्रतिष्पर्धी नेपाली कांग्रेसका तारा कोईराला र नेकपा एमालेका आनन्द पोखरेल दुवै ५४ वर्षका हुन।

क्षेत्र नं. १ मा २२ र २ मा २५ जनाले उम्मेदवारी दर्ता गराएकोमा १ जनाले दुवैतिर उम्मेदवारी दिएको र १ जना काठमाण्डौ निवासी हुन । ४५ जना उम्मेदवारमा १० जना भीमेश्वर नगरपालिकाका रहेका छन । त्यसमा पनि वडा नं. १० बाट ३ जनाले उम्मेदवारी दिएका छन । नगरपालीकाबाट उम्मेदवारी दिनेहरु साना दलबाट वा स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिनेहरु छन । नगरपालिकाबाहेक विगु गाविसबाट सबैभन्दा धेरै ३ जनाले उम्मेदवारी दर्ता गराएका छन । क्षेत्र नं. १ मा एमालेका उम्मेदवार पार्वत गुरुङ्गको सुरी गाविस र एकिकृत माओवादीका उम्मेदवार विशाल खड्काको गाविस जुँगुवाट १, १ स्वतन्त्र उम्मेदवार सहीत २ जना उम्मेदवार प्रतिष्पर्धामा छन । यि बाहेक जिल्लाका ७ गाविसबाट २, २ जनाले उम्मेदवारी दर्ता गराएका छन ।

निर्वाचनका लागि जनजाती समुदायबाट २२ जनाले उम्मेदवारी दिएका छन । प्रमुख तिन दलबाट २ निर्वाचनक्षेत्रमध्ये १ निर्वाचन क्षेत्रमा जनजाती समुदायका व्यक्तिहरु उम्मेदवार रहेका छन । एकिकृत माओवादीले क्षेत्र नं. २ मा जनजाती समुदायका शंकर लामालाई उम्मेदवार बनाएको छ भने नेपाली कांग्रेस र एमालेले क्षेत्र नं. १ मा जिपछिरिङ लामा र पार्वत गुरुङ्गलाई उम्मेदवार वनाएका छन । चुनावी प्रतिष्पर्धामा दलित समुदायबाट २ जनाले उम्मेदवारी दिएका छन भने क्षेत्र नं. २ मा नेपाल मजदुर किसान पार्टीवाट उम्मेदवारी दिएकी लक्ष्मि शिवाकोटी एक्लो महिला उम्मेदवार हुन ।

दोलखामा यसपटक तिन ठुला दलले दुवै क्षेत्रका उम्मेदवार क्षेत्र नं. १ बाट उठाएका छन । एकिकृत माओवादीको क्षेत्र नं.२ का उम्मेदवार शंकर लामा घ्याङसुकाठोकर गाविस निवासी हुन । त्यसै गरि नेपाली कांग्रेसका तारा कोईराला पवटी गाविस निवासी हुन भने एमाले उम्मेदवार आनन्द पोखरेलको गृह गाविस जफे हो ।

क्षेत्र नं. २

दर्ता नं.	पार्टी	उम्मेदवारको नाम	ठेगना
1	नेपाली कांग्रेस	तारा वहादुर कोईराला	शैलुङ ४
2	मंगोल नेशनल अर्गनाईजेशन	साङ ठिलेन शेर्पा	विगु ४
3	राष्ट्रिय यथार्थवादी पार्टी	तेजजेन तामाङ	दुधपोखरी ६
4	राष्ट्रिय जनमुक्ति पार्टी	सुकमान थामी	विगु २
5	राष्ट्रिय चुरेभावर पार्टी	रामप्रसाद उपाध्याय	भीनपा १०
6	राप्रपा	नर बहादुर पाख्रिन	कालिञ्चोक ५
7	नेकपा एमाले	आनन्द प्रसाद पोखरेल	जफे ३ हाल भीनपा १०
8	मधेसी जनअधिकार फोरम	रमेश सुवेदी	भीनपा ११
9	नेपाल परिवार दल	निल कुमार श्रेष्ठ	काटाकुटी ९
10	राप्रपा नेपाल	कृष्ण कुमार श्रेष्ठ	काटाकुटी ९
11	नेमकिपा	लक्ष्मी शिवाकोटी	सुष्पा १
12	संघिय समाजवादी पाटी	हेप बहादुर थामी	आलम्पु २
13	नव नेपाल निर्माण पार्टी	रामकुमार शिवाकोटी	सुनखानी ६
14	स्वतन्त्र	रेशमराज स्वराज रिमाल	नाम्दु ५
15	नेपाल जनता दल	शंकर बुढाथोकी	भीनपा ६
16	नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी	आङछिरिङ शेर्पा	विगु ८
17	एनेकपा माओवादी	शंकर लामा	घ्याङ ५
18	अखण्ड नेपाल पार्टी	इन्द्र ब. रिजाल	भीनपा १०
19	स्वतन्त्र	ज्ञान बहादुर घिसिङ	भुषाफेदा ६
20	संघिय गणतान्त्रिक समाजवादी पाटी	रण व थामी	सुन्दावती ५
21	नेकपा माले	गोविन्द वि. क.	भीनपा १०
22	स्वतन्त्र	टिका प्रसाद सापकाटा	भीनपा ७
23	राष्ट्रिय शिवसेना पार्टी	पदम ब. खत्रि	सुनखानी ९
24	स्वतन्त्र	हिरा प्रसाद चौंलागाई	भीनपा ५
25	राष्ट्रिय मधेस बहुजन समाजवादी पार्टी	अमृत ब. चौंलागाँई	भीनपा ५

अघिल्लो पटक जिल्लाको क्षेत्र नं. १ मा निकटतम प्रतिद्धन्दिभन्दा ९ हजार ३ सय ७७ मतले विजय हासिल गरेको एकिकृत माओवादी त्यहि आधारमा चुनाव जित्ने दावी गर्दछ । त्यसबेला विजयी भएकी एमाओवादी नेतृ देवि खड्काले जिल्लाको एक रेडियोलाई अन्तवार्ता दिंदै अघिल्लो पटक मत हालेका मतदाता नघटेका बरु बढेको दावि गरेकी थिईन । “हाम्रा मतदाता घटेका छैनन् बरु थपिएका छन । त्यसैले जीत सुनिश्चित छ”, अन्तर्वाताका क्रममा उनले  भनेकी थिइन । उनको दावीसंग एमाले कांग्रेस सहमत छैनन । एमाले नेता शिव भण्डारी यसपटकको जित एमालेको भएको दावी गर्छन । “पहिलाजस्तो माओवादीले हिंसा प्रयोग गरेर बुथ कब्जा गरेर यो पटक जित्न सक्ने अवस्था छैन । त्यसैकारण पनि यसपटकको जित एमालेको हो”, भण्डारीले भने ।

कांग्रेस पनि जिल्लामा जितका लागि दौडमा छ । २०६४ मा पाएको मतको आकलन नै उसले जितका लागि आधार मानेको छ । त्यसमा पनि अघिल्लो संविधानसभामा जितेर गएकाहरु खाली हात घर फर्केपछि कांग्रेस त्यस्तो विगत नदोहो¥याउने प्रतिबद्धताका साथ चुनावी अभियानमा छ । कांग्रेसको तर्फबाट क्षेत्र नं. २ का उम्मेदवार एवं नेपाली कांग्रेस दोलखाका सभापति ताराबहादुर कोईराला भन्छन, “यसअघि जनताले एमाले र माओवादीलाई मत दिएर जिताईसकेका छन। अव कांग्रेसलाई जिताउनेछन भन्नेमा हामी ढुक्क छौं।”

सामाग्री बारे फेसबुकमा प्रतिक्रिया लेख्नुहोस ......